Sergey Sergeviç Prokofyev 1914 yılının bahar aylarında 23 yaşındadır ve Moskova Konservatuvarı'nı bitirmek için finalde bir konçerto çalmak zorunluluğu vardır. Ama, beş yaşından beri piyanoda doğaçlamalar yapan, belki de Mozart'tan beri en küçük ilk harika çocuk olan Prokofyev, konservatuvar hocalarına klasik bir eser yerine kendi bestelediği konçertoyu çalmak ister.

Jüri üyelerine bu eserdeki yeni tekniğini sergileyecektir. Ricası üzerine Jürgenson piyano partisini bastırır ve sınava yetiştirir. Prokofyev 20 kopya satın alarak jüri üyelerine dağıtır. Finalde sahneye çıktığı zaman, partilerin 20 çift diz üzerinde açılmış olduğunu görür. İşte, bir besteci için, notalarının basılmış olduğunu gördüğü unutulmaz an diye düşünür...

Bu olayı anılarında anlatan Prokofyev bazı jüri üyelerinin sert itirazlarına karşın birinci olmuş, konulan Anton Rubinstein Ödülü'nü ve bir kuyruklu piyanoyu da kazanmıştır. Hem de çoğunluğu tutucu olan öğretmenlere yeteneğini adeta yumruğuyla onaylatmış ve Rusya'nın genç bestecileri arasında "enfant terrible" (yaramaz çocuk) olarak yerini almıştır.

1904'te Glinka aracılığıyla Petersburg Konservatuvarı'na giren anti-romantik duygulu genç Prokofiyev 1909'da, ünlü piyanist Leschetizky'nin eşi Anette (Anna) Essıpova'nın kursuna başlamış, Schubert ve Mozart'ı öğrenmiş, Nikolay Çerepnin'den şeflik dersleri almıştı. Çerepnin konservatuvar hocaları arasında modernist sayılıyordu. Konser piyanisti olarak kendi bestelerini, örneğin 1908'de yazdığı Op. 4 No. 4 Suggestion Diabolique (Şeytanî Telkinler) adlı parçasını çaldığı zaman, cehennemin habercilerinden biri diye alaya alındığı için Prokofyev bu ilk piyano konçertosunu öğretmeni Çerepnin'e ithaf etti.

1911 yılında solo piyano ile pikolo, iki not, iki obua, iki klarnet, iki fagot, kontrfagot, dört korno, iki trompet, üç trombon, tuba, timpani, çanlar ve yaylı çalgılar için bestelenen konçertoyu Prokofyev, K. S. Saraçev yönetimindeki orkestra eşliğinde Moskova'da 7 Ağustos 1912'de bir parktaki açıkhava konserinde çalmıştı. Aslında eseri bir konçertino (küçük konçerto) olarak planlayan genç besteci, çalışmaları sırasında yine tek bölümlü, ama üç ana bölmeyle buna kontrast oluşturan yan bölmelerden oluşturdu. Geçmiş yüzyılın romantizmine kesin cephe alarak sert, alaycı, dinamik bir müzik yaratmasına karşın yine de çok taze ve dokunaklı ezgiler bulabilen, beklenmedik modülasyonlarla, onların acıklı bir lirizme yönelmesini de önleyen genç Prokofyev, çağdaşı bestecileri de şaşırtıyor, etkiliyordu.

O dönemin onlü besteci ve müzik eleştirmeni, asıl adı Boris Asafyev olan İgor Glebov bunu şöyle tanımlar: "... Prokofyev Rus klasik müziğinin bakir tonalitesinde öyle derin bir iz açtı ki, Helbnikov ve Mayakovski gibi şairlerin edepsiz cüretleriyle şoke ettiği kimseleri bile ürküttü..."


Bölümler

Konçerto üç bölümdür:

I. Allegro brioso
II. Andante assai
III. Allegro scherzando


Prokofyev form olarak, başlayıp süregiden bir şiir şeklindeki konçertodaki bölmeleri, girişteki 4/4'lük ölçüde ve 24 mezürlük ana fikir çevresinde oluşturmuştu. 1. Büyük Bölümde piyano ile keman ve tahta üfleme çalgıların birlikte, çabuk ve sürükleyici parlak (Allegro brioso) tempoda çaldığı bu tema, ortada ve sonda eserin temel direği gibi yine duyurulur. Re bemol Majör tondaki bu girişte (introduction) üç orkestra akorundan sonra piyano, üç oktava kadar yükselen kısa geliştirimi sergiler.

Bu bölme de aynı tempo ve tonalitededir (Tempo primo). Piyanonun toccata tarzında, sade ve neşeli, Do Majör tondaki kadansıyla, (Fransız besteci Francis Poulenc'in tanımladığı gibi, eserin karakteristik özelliğini yansıtan "bir tür atletik neşeyle") kısa ve lirik bir yan bölmeye geçilir: Mi minör tonda, o kadar hızlı olmayan (meno mosso) tempodaki bu bölme, yeni ve beklenmedik bir ışık gibidir. Prokofyev sanki lirik anları içermemekle suçlandırılışını yalanlar. İlk büyük bölme daha kıvrak (piu mosso) tempoda ve yine Mi minör tonda sona erer...

Tutkulu oktavlarla giren orkestra geçişinden sonra 2. Büyük Bölümde, yine Re bemol Majör tondaki introduction belirir. Bu neşeli girişi bir başka lirik ve çok ağırca (Andante assai) tempoda, Sol diyez minör tondaki bölme izler. Solo piyanonun geliştirimi burada saydam bir anlatım kazanır...

Bunu da kısa, ama çok itinalı ve çabuk modülasyonlarla gerçekleştirilmiş Scherzo (Allegro scherzando) başlıklı Son Büyük Bölüm izler. Büyük ustalık gerektiren Re bemol Majör ve Mi minörde gezinen kadans yine ana tema ile yan bölmenin motifleri üzerinde kurulmuştur. Eserin bu en önemli doruğunda geliştirim kısaltıImış, değiştirilmiş tekrar sergiler. Konçerto üçüncü kez beliren introduction'un(giriş) yeniden serimi ile sona erer.

Prokofyev bu ilk konçertosunun olgun olsun olmasın görevini yerine getirmiş olduğunu söyler ve eseri şöyle tanımlar: "Geliştirimden sonra ve yine sonda tekrarlanan bir introduction'u içeren ve geliştirimden (developpement) önce sunulan kısa bir Andante ile, scherzo formunda ve yeniden serimin (recapitulation) açılışında kadar" tarzında beliren geliştirimi kapsayan bir Sonat Allegro'su..." ve ekler: "Bu ilk konçerto bana ikinci konçertomun daha derin içerik kazanması için esin verdi..."

İlginizi çekecek, öneririm:
Franz Joseph Haydn, Viyolonsel Konçertosu No. 2 Hob. VIIb/2 Re Major