Beethoven'in, bazen Piyanolu Senfonisi olarak nitelendirilen piyano konçertolarında sonat formu temel alınmış olmasına karşın, bunlardaki konçertant -yarışmacı- özellik konçerto vasfını ön plana çıkarır ve bu beş piyano konçertosu klavyeli çalgılar repertuvarında baş köşeye yerleştirilir.

Beethoven de önceki Viyana'lı klavye bestecileri Haydn ve Mozart gibi bu çalgının ustasıydı ve piyano tüm yaşamı boyunca ona eşlik etmişti. Beethoven özellikle Mozart'ın piyano ile orkestra arasında kurduğu dengeli diyaloglara ve parlak solistik pasajlara daha çok kendi iç dünyasının savaşımını, kendi gelişmiş dünya anlayışını, kendi kişiliğinin damgasını, biraz da piyano yapımındaki yenilikleri de değerlendirerek yansıtmıştır.

Beethoven'de piyanonun tınısı daha güçlü, daha parlak, daha keskindir ve onun kendi kişiliğine, dinamiğine uygun bir etkileyiciliktedir. Kendi piyano konçertolarını kendi yorumlayan Beethoven'in son piyano konçertosunu 1809'da tamamladıktan ve 1812'de de tümüyle sağır olduktan sonra konçerto yazmak için bir nedeni de kalmamıştır. Piyanoyu içeren bir oda müziği ya da bir sonatın çok kez yorumlanmasına karşın, konçertoların bir ya da iki kere çalınmakla kalması da bunda etken olmuştur.


Bölümler

I. Allegro con brio
II. Largo
III. Final - Rondo


Do Majör Piyano Konçertosu'nun 1. Bölümü, 4/4'lük ölçüde, eserin ana tonalitesinde (Do Majörde) çabuk ve parlak (Allegro con brio) tempoda başlar. Biraz bir askeri marş havasında, Mozart'ı anımsatan karakterdeki giriş soliste yol gösterinceye kadar sık sık ton değişimi gerçekleşir. Bu, iki buçuk dakikaya kadar süren girişte yeni temayı Mi bemolde duyurduktan sonra 47. Mezürde üç kademe ile, önce 56. Mezürde fa minöre, 63. Mezürde sol minöre, sonra tekrar Do Majöre döner. Geliştirim de bu üç tonalite üzerine kurulacaktır.

Beethoven'in tüm konçertolarında olduğu gibi yine en uzun olan bölümde şen ve şakacı bir tavır da görülür: kemanlar yan temayı tam duyuracakları anda, tema birden yok olur, ancak 154. Mezürde ortaya çıkar. Solist de orkestranın duyurduğu temayı çalacak yerde yep yeni bir temayla girer. Beethoven ilk kadansta da üç kademeli Mi bemol-Fa-Sol seslerini yansıtır. Üçüncü kadans uzun ve oldukça zor, ani bir doğaçlama yapısındadır. Bölüm bir final havasında güçlü akorlarla sona erer.

2. Bölüm La bemol Majör tonda, 4/4'lük ölçüde, ağır ve geniş (Largo) tempoda İtalyan şarkısı havasındadır. Bu içli ezgiye özellikle, klarrinet de büyük katkıda bulunur. Bu kez hemen solist çok hafif bir eşlikte bölümü başlatır ve atmosferi belirler. Piyanonun egemenliğinde, trillerle de süslenerek gelişen bölümde yalnızca orkestra ara bölmeleri biraz güçlü (forte) ilan eder, ancak hep hafif eşlikte kalır. Piyano bir ara Viyana danslarını da zarifçe anımsatır ve klarinetle güzel bir diyalog oluşturur. Bölüm yine çok hafif sona erer.

Canlı bir Rondo havasında önce piyanonun duyurduğu temayla giren 3. Bölüm, 2/4'lük ölçüde, Do Majör tondadır. O devirde çok beğenilen bu parlak finalde ilk bölümün de etkisi sezilir: Yine 89. Mezürde Mi bemole giden ve değişik modülasyonlardan geçen tonalite yine Do Majöre dönerek, biraz Latin ve Caz unsurlarına benzeyen (Haydn ve Mozart'a yabancı) bu finalle, Beethoven şakacı yönünü de sergiler. Sonda, ağırlaşan ve hafifleyen, ancak ani bir yükselişle fortissimo patlayan son mezürler bu şakayı güçlendirir.

İlginizi çekecek, öneririm:
Ludwig van Beethoven, Üçlü Konçerto Op. 56 Do Majör