(1732-1809) Klasik dönemin ünlü Avusturyalı Bestecisi. Hem Mozart'ı hem Beethoven'ı etkilemiştir. Baba Haydn olarak bilinir. En çok senfoni türündeki eserleriyle tanınır; bu türde 104 eser vermiştir.


Yaşamı

31 Mart 1732'de Avusturya'nın Rohrau kentinde doğan Haydn, yoksul bir ailenin çocuğu idi. Ailesi onu, 6 yaşında iken bir koroya katılmak üzere Viyana'ya gönderdi. Sesi kalınlaştıktan sonra da Viyana'da kalarak müzisyenlik yapmaya devam etti, bestecilik dersleri aldı. 1761'de Esterházy ailesinin yanında iş buldu ve hayatının 30 yıldan fazlasını bu soylu aileye hizmet ederek geçirdi. İşi, onların istekleri ve ihtiyaçlarına uygun müzik bestelemekti.

Diğer bestecilerden ve müzik çevrelerinden uzak oluşu, onun yaratıcılığını ortaya çıkardı, ününün yayılmasına ise engel olmadı. 1780'lerde besteleri tüm Avrupa'da çalınmaktaydı. Ününden ötürü çeşitli yerlere davet edilir ve davet edildiği şehirde ilk kez çalınmak üzere bir eser bestelemesi istenirdi. Bu şekilde yazdığı Paris Senfonileri ve Londra Senfonileri en çok bilinenlerdir.

Yaylı dörtlüleri için yazdığı eserlerde de kendinden öncekilerden farklı olarak her çalgıya eşit rol vererek yenilik getirmiş ve bu düşüncesiyle Mozart'ı etkileyerek Haydn'a adanmış altı kuartet bestelemesine neden olmuştur. Beethoven'ın ilk dönem eserlerinde de Haydn etkisi görülür. İki sanatçının 1781'de başlayan arkadaşlıkları yıllarca sürmüştür. Beethoven'a ise Esterhzy sarayında özel ders vermiştir.

100 kadar senfoni, çok sayıda konçerto, oda müziği eserleri, 40 sonat, şarkılar, oratoryolar bestelemiştir.

Haydn, Esterházy ailesinin müziksever üyesi Prens Nikalaus öldükten sonra emekli olmuş ve daha önce Viyana'ya kadar gitmesine bile izin verilmeyen ortamdan kurtulup seyahat özgürlüğüne kavuşmuştur. 2 defa İngiltere'ye giden Haydn, Oxford Üniversitesi'nden fahri doktor unvanını aldı; ömrünün son yıllarında ise Viyana'ya yerleşerek koro ve orkestra için Yaratılış Oratoryosu, Mevsimler Oratoryosu gibi dini koro ve orkestra eserleri besteledi. 8 Mayıs 1809'da Viyana'da hayatını kaybetti.


Eserlerinin Hikayeleri

Eserlerinin çoğunun hikâyesi vardır. Örneğin 45 numaralı senfonisi, Veda Senfonisi olarak bilinir. Eserin dördüncü bölümünde 2 ya da 3 müzisyen kendi bölümlerini bitirir ve müzik halen sürürken sahneyi terk eder; bu, sahnede şef ve tek bir kemancı kalana kadar sürer. Bu senfonide Haydn ve müzisyen arkadaşlarının kış mevsiminde şehirdeki ailelerinin yanına dönmek istediklerini Prens Esterházy'ye anlatmak istedikleri hikâye edilir. Prens mesajı almış ve onlara izin vermiştir.

Sürpriz Senfonisi denilen 94 numaralı senfonisini ise akşam yemeği sonrasındaki konserlerde dinleyicilerinin çoğunun uyuduğunu anladığında bestelediği söylenir. Haydn'ın çoğu senfonisi gibi canlı birinci bölümle başlayıp; yumuşak, yavaş tempolu ikinci bölümle devam eden senfoni dinleyicilerin uykuya daldığı sırada davullar ve çok yüksek sesli telli çalgıların melodisi ile onları uyandırır.


Başlıca Yapıtları

Franz Joseph Haydn, hayatı boyunca 800'ün üzerinde besteye imza atmış, bunların yanında 450'nin üzerinde şarkının düzenlemesini yapmış klasik müzik tarihinin en verimli sanatçılarından biridir.

Oratoryoları

Die sieben letzten Worte unseres Erlösers am Kreuz - 1796
Die Schöpfung - 1798
Die Jahreszeiten - 1980


Operaları

La Canterina-1766
II Mondo della Luna-1777
L'isola disabitata-1779
La fedelta premiata-1780
Armida-1783

İlginizi çekecek, öneririm:
Fazıl Say, İstanbul Senfonisi Op. 28