Johannes Brahms Trajik Uvertürü bir diğer ünlü uvertürü olan Akademik Festival Uvertürü ile aynı sıralarda, Bad Ischl'deki yaz tatilinde 1880'de bestelemiştir. Bestecinin bu iki eser hakkında "biri ağlıyor, diğeri gülüyor" dediği anlatılır.

Gerçekten de Trajik Uvertür ismine yakışan karanlıkta ve ölümü anımsatan bir havadadır. Bazı uzmanlar Brahms'ın bu eseri, Viyana'daki ünlü Burg Tiyatrosu müdürü Dingelstedt'ın isteği üzerine Goethe'nin Faust temsili için yazdığını öne sürer. Ancak bu gerçekleşmeyince, eser ilk kez 26 Aralık 1880'de, Hans Richter'in yönetiminde Viyana Filarmoni Orkestrası tarafından çalınmıştır.

Pastoral bir ortamda yazılan bu uvertür için Brahms bir açıklama yapmamış, herhangi bir trajik konu üzerine olup olmadığını belirtmemiştir.


Bölümler

Eser 3 bölümden oluşur:

I. Allegro ma non troppo
II. Molto più moderato
III. Tempo primo ma tranquillo


Karanlık Re minör tondaki uvertür, ismine uygun bir havada 4/4'lük ölçüde, fazla çabuk olmayan (Allegro ma non troppo) tempoda başlar. Hafif davul vuruşlarını orkestranın sert akorları izler. Daha sonra minör-Majör tonları arasında kararsız kalan yaylı çalgılar, gizemli ana temayı duyurur.

Tahta ve madeni üfleme çalgıların da katılımıyla, tüm orkestraya yayılan tema türlü yan temalarla kesintiye uğrar. Önce tahta üfleme ve yaylı çalgılarda, sonra da trombonda beliren yan temaları izleyen daha aydınlık ve sakinleştirici bir motif Fa Majör tonda duyurulur, ancak yetersiz kalır; yine orkestranın sert darbeleriyle kesilir.

Orkestra sanki karanlık bir kadere doğru koşar. Ritmik bir enerjiyle süren gelişimde ana tema, trombon motifi, sakin motif ve yan temalar birbiri içine girmiş gibidir. Bir ümit ışığı belirirmiş gibi olursa da, güçle yükselen ana tema eseri sona erdirir.

İlginizi çekecek, öneririm:
Johannes Brahms, Senfoni No. 4 Op. 98 Mi Minör