Camille Saint-Saëns'ın 1880 yılında bestelediği Keman Konçertosu No.3 Si minör (Op.61), bestecinin en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilir. Günümüzde de keman repertuvarının önemli parçalarından biri olan bu konçerto, Saint-Saëns'ın olgunluk döneminin parlak bir örneğidir. 45 yaşındayken bestelediği eser, Fransız müziğinin romantik döneminin zirvesini temsil eder. Konçertoyu dönemin ünlü kemancısı Pablo de Sarasate'ye ithaf etmiştir. Sarasate ile Saint-Saëns'ın yakın dostluğu, bestecinin keman için yazdığı birçok esere ilham kaynağı olmuştur.

İlginç bir anekdot olarak, Charles Camille Saint-Saens eserini tamamladıktan sonra partisyonu Sarasate'ye göndermiş ve kemancının tepkisini beklemiştir. Sarasate partisyonu inceledikten sonra şöyle demiştir: "Bu konçerto öyle muhteşem ki, sanki benim parmak izlerimi bilen biri tarafından yazılmış gibi. Parmaklarımın tam olarak ne yapabileceğini bilen bir dost elinden çıkmış."

Bölümler

I. Allegro non troppo
II. Andantino quasi allegretto
III. Molto moderato e maestoso – Allegro non troppo

Konçerto geleneksel üç bölümden oluşur, ancak Saint-Saëns bu yapıyı kendine özgü bir şekilde yorumlamıştır:

1. Allegro non troppo: Si minör tonunda başlayan hareketli ve dramatik bir bölüm. Orkestranın kısa girişinden sonra keman, konçertonun ana temasını tutkulu bir şekilde sunar.

2. Andantino quasi allegretto: Mi majör tonunda lirik ve şarkı söyler gibi akan bir bölüm. Bu bölümün barkarol (gondol şarkısı) ritimleri, Venedik kanallarında süzülen gondolları anımsatır.

3. Molto moderato e maestoso – Allegro non troppo: Si majör tonunda başlayan ve parlak bir finalle biten bölüm. Bu bölüm, kemancının teknik ustalığını sergileme fırsatı sunar.

Saint-Saëns'ın yakın dostlarından biri, bestecinin bu konçertoyu çok sevdiği bir İtalyan tatilinden sonra yazmaya başladığını anlatır. Hikâyeye göre, Venedik'teki bir gondol gezintisi sırasında duyduğu bir İtalyan halk şarkısı, ikinci bölümün melodisine ilham vermiştir.

Enstrümantasyon ve Teknik Özellikler

Eser, solo keman, 2 flüt/pikolo, 2 obua, 2 klarnet, 2 fagot, 2 korno, 2 trompet, 3 trombon, timpani ve yaylı çalgılar için bestelenmiş olup, kemancılar için hem teknik hem de müzikal açıdan zorlu bir eserdir. Özellikle üçüncü bölümdeki çift ses (double-stopping) pasajları, hızlı arpejler ve oktavlar, eserin virtüöz karakterini ortaya koyar.

Sarasate'nin ilk kez bu konçertoyu çaldığı konser sonrası, Camille Saint-Saëns şöyle demiştir: "Bu akşam kendi eserimi ilk kez gerçekten duydum. Sarasate'nin kemanı, notaları sadece seslendirmekle kalmadı, onlara ruh verdi."

Keman Konçertosu No.3 Si minör Op.61'in Etkisi

Saint-Saëns'ın 3. Keman Konçertosu, hem Fransız müziğinin hem de keman repertuvarının artık önemli bir eseridir. Berrak yapısı, melodik zenginliği ve Fransız zarafeti ile İspanyol tutkusunu birleştiren karakteri, onu diğer keman konçertolarından ayırır.

Konçertonun bir diğer ilginç yanı, Saint-Saëns'ın eserlerinin çoğunun aksine, bestecinin yaşamı boyunca büyük beğeni toplamasıdır. Hatta besteci bir keresinde şaka yollu şöyle demiştir: "Üçüncü Keman Konçertomu o kadar çok övdüler ki, dördüncüsünü yazmaktan vazgeçtim. Nasıl olsa daha iyisini yazamam!"

Bu muhteşem eser, Saint-Saëns'ın müzikal dehasını ve keman için yazma konusundaki ustalığını kusursuz bir şekilde yansıtmakta, aradan geçen 140 yılı aşkın süreye rağmen, konser salonlarında ve kayıtlarda dinleyicileri büyülemeye devam etmektedir.

Eugene Ysaÿe gibi büyük kemancılar bu eseri repertuvarlarına almış ve eserin popülerleşmesine katkıda bulunmuşlardır. Günümüzde de Hilary Hahn, Joshua Bell ve Maxim Vengerov gibi ünlü kemancılar tarafından sıkça seslendirilmektedir. Yakın zamanda, şef Earl Lee yönetimindeki Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nda Kerson Leong tarafından seslendirilmiştir.