Franz Liszt Mi bemol majör Piyano Konçertosu No.1 S.124'ü 26-yıllık bir sürede bestelemiştir. Ana temaların yazımı 1830'lardan başlarken, son halinin tarihi 1849'u bulur. Konçerto, ara verilmeksizin çalınan dört bölümden oluşmakta ve yaklaşık 20 dakika sürmektedir. İlk gösterimi Weimar'da 17 Şubat 1855'te, piyanoda Liszt eşliğinde Hector Berlioz yönetiminde yapılmıştır.

Liszt'in bu ilk piyano konçertosunun ana temaları Liszt'in on dokuz yaşında olduğu 1830'a tarihli bir not defterine yazılıdır. Eseri 1849'da tamamlamış görünse de, 1853'te başkaca değişiklikler de yapmıştır. İlk gösterimi Weimar'da 1855'te, piyanoda Liszt eşliğinde Hector Berlioz yönetiminde yapılan bu eserin 1856'daki yayımından önce Liszt ek değişiklikler de yapmıştır. Béla Bartók bu eser hakkında şöyle demektedir "bilinen temaların varyasyon ilkesince uygulandığı, döngüsel sonat biçiminin ilk mükemmel ürünü".


Bölümler

Piyano konçertosunun bölümleri ara verilmeksizin çalınır.

I. Allegro maestoso
II. Quasi adagio
III. Allegretto vivace - Allegro animato
IV. Allegro marziale animato


Nispeten kısa dört bölümden oluşan konçertonun biçimi kısaca şöyledir:

Birinci bölüm Allegro maestoso'da orkestra eserin ana temasını güçlü bir motifle girer. Ardından 4 oktava yayılan bir oktav pasajıyla piyano gelir. Sessiz ve huzurlu bir pasajda piyanoyla klarinet arasında sessiz bir düet belirir, ve sonra bunun yerini gene ana tema alır.

Quasi adagio ikinci bölümde diğer yaylılar katılmazdan önce, viyolonsel ve kontrbaslar Adagio kısmı berrak nağmeli bir unisonla girer. Ancak yine de, viyolonsel ve kontrbaslar piyano yumuşak pedalla katılmazdan önce sakinleşir.

Piyano yaylıların temasını çalar ve bunu ilerletir. Bölüm, azalan bir diminuendo çalınmazdan önce güçlü bir fortissimo ile zirveye ulaşır.

Kısa bir duraktan sonra, yeniden aynı temayı izleyerek tüm orkestra katılır, ancak bir viyolonsel temayı çalarken piyano çabuk ve telaşeli bir biçimde yanıtlamaktadır. Buradan üflemelilerin yeni bir temayı çalarken piyanonun üst oktavdan süslemeleri seslendirdiği yeni bir pasaja ilerlenir. Bu pasaj piyanoyla bitirilir.

Allegretto vivace – Allegro animato tempolu üçüncü bölümde üçgenin açtığı bölümü bir yaylı dörtlüsü izler. Piyano aynı temayı çalar ve temayı geliştirir. Bu tüm bölüm boyunca gerçekleşir, yine de son iki bölümdeki temalar bu konçertoya kendine özgü biçimini verecek şekilde yeniden serilerek birleştirilir.

Bölüm, ilk bölümün başlayışıyla aynı biçimde, bir piyano pasajı tıpırtılarıyla ve Fa minor tınıyla sonlanır.

Dördüncü ve son bölüm olan Allegro marziale animato'da orkestra önceki bölümde tahta üflemelilerin çaldığı hafif süslemeli temayı çalmadan önce azalan bir Mi bemol gam çalınır, ancak burada bakır nefesliler ezgiyi ayrıca süslemektedir.
Bölüm tüm temaları ayrı ayrı bir araya getirerek ve bunları birleştirerek devam eder.

Son birkaç pasajda, piyanonun yarım ve çeyrek sekizlikleri aynı anda çaldığı, çoklu tempolu yeni bir kromatik tema sunulur. Eser, Liszt'in ustası olduğu hareketli hünerli bir tarzla sona erer. Son birkaç notayı piyano ve orkestraya aynı anda çaldırmak yerine, sadece orkestraya çaldırarak da orkestranın önemi ayrıca vurgulanır.


Bu konçerto Romantik bir orkestra için yazılmıştır ve orkestrasyon aşağıdaki enstrümanları içerir:

Solo Piyano
Tahta üflemeliler: Pikalo, 2 Flüt, 2 Obua, 2 Mi bemol Klarinet, 2 Fagot
Bakır nefesliler: 2 Fa Korna, 2 Mi bemol Trompet, 3 Trombon (2 Tenor, 1 Bas)
Vurmalılar: Timpani, Simballer, Üçgen
Yaylılar: I. ve II. Kemanlar, Viyolalar, Viyolonseller, Kontrbaslar

İlginizi çekecek, öneririm:
Felix Mendelssohn, Piyano Konçertosu No. 1 Op. 25 Sol Minor