Ünlü Rus besteci Şostakoviç, 1935 yılında Türkiye'de konserler vermişti. Cumhuriyet gazetesi bu müzisyenle ilgili izlenimleri, "Maruf Sovyet bası ve güzide bestekâr Şostakoviç, halk türkülerimizi çok beğeniyorlar" başlığı altında sunmuştu.

Ünlü Sovyet müzisyenlerinin 1935 yılı Mayısında Türkiye'de verdikleri bir dizi konser büyük bir ilgi ve beğeniyle karşılanmıştır. İsmini yazmayan bir Cumhuriyet gazetesi muhabiri, başta o sıralarda henüz yeni ünlenmeye başlamış bulunan Şostakoviç olmak üzere ülkemize gelen bu Sovyet sanatçılarından bazılarıyla söyleşiler yapmıştır. Cumhuriyet muhabiri, 15 Mayıs 1935 tarihli Cumhuriyet gazetesinde şunları söylemektedir:

"Şehrimizde verdikleri harikulâde konserlerle, güzelliğe ölesiye aç kulaklarımızı kana kana doyuran büyük Rus sanatkârlarının hep beraber öğle yemeği yedikleri Perapalas otelindeyim. Kendileriyle Cumhuriyet gazetesi namına görüşmek istediğimi söylüyorum.

Yanıma ilk gelen, Alexander Pirogof oldu. Bu, musiki heyetinin koyu ve derin sesli bası, uzun boylu, iri ve yakışıklı genç bir erkektir. (...) Şostakoviç, sarışın ve nazlı yüzlü bir delikanlıdır. Kulaktan takma gözlüklerinin altındaki gözlerinin iyi ve tatlı ifadesi mi, yoksa sadece bu kulaktan takma gözlükler mi bana Şubert'i hatırlattı bilmiyorum. O da, 28 yaşında olduğunu ve yeni devrin ve inkılabın bir sanatkârı olduğunu bana söyledikten sonra doğrudan doğruya bizim musikimiz hakkındaki fikirlerini sordum.


-- Eski musikimizi dinlediniz mi?

- Evet dinledim. Arap ve Acem musikisinden aldıklarınızı değil fakat sizin halk şarkılarınızı çok beğendim. Çok enteresan buldum. Ankara musikişinasları bana büyük bir koleksiyon hediye ettiler. Onu tetkik ve tetebbu edeceğim (inceleyeceğim). Bundan sonra yaratacağım yeni bir musiki parçasında eminim bunların tesiri görülecektir.

-- Bizim musikimizin tam bir dönüm devrinde olduğu zaman buraya geldiniz. Sizin gibi çok değerli bir kompozitörün bizim bu musiki inkılabımızda kullanacağımız yollar ve metotlar hakkında elbette vereceği nasihatler vardır. Bu işi kolaylaştırmak için ne yapalım?

- Musiki propagandası yapınız. Musiki kültürünü daha yayınız, musiki mekteplerine ve orkestralarınızın mükemmeliyetine daha itina ediniz. Halkın musiki kültürünü yükseltmek için umumi konserler verilsin, her tarafta böyle yapılsın. Esasen böyle yapılması da sizde musiki istidadlarının inkişafına yardım edecektir.

-- Yeni musikimiz hakkında ne düşünüyorsunuz? Onu işittiniz mi?

- İşittim, Cemal Reşid (Rey) ve Hasan Ferid'i (Aknar) dinledim. İkisini de çok takdir ettim. İkisinde de fıtri istidad (doğuştan yetenek) ve kuvvet var. Ve ayrıca musiki kültürü nokta-i nazarından ikisinin de çok ileri bir teknikleri vardır. Hele onların eserinde en hoşuma giden taraf, eserlerine halk motiflerini almış olmalarıdır.

-- Sovyet Rusya'daki musikileri tekamül etmemiş olan küçük cumhuriyetlerde musikinin ilerlemesi için ne yapılıyor?

- Sovyet cumhuriyetlerinin hepsinde musiki teşkilatı vardır. Opera, konservatuvar, musiki mektepleri ve filarmoniler mevcuttur. Mesela Azerbaycan hükümeti milli opera yaratmaya uğraşıyor. Leyla ile Mecnun, Kerem ile Aslı gibi milli operaları vardır. Bunların birçoğunu Türkiye için verdik.

Bu ara yanımıza, Moskova operasının en kıymetli sanatkârlarından madam Maksakova geldi ve biz lakırdımızı burada bitirdik.

Madam Maksakova ile görüştüklerimizi yarınki nüshamızda yazacağız.

Şostakoviç ve diğer Rus sanatçıları 16 Mayıs 1935 günü Çiçerin vapuruyla Sovyetler Birliği'ne dönmüşlerdir. Şostakoviç bir Cumhuriyet muhabirine Galata Rıhtımı'nda şunları söylemiştir:

"İstanbul Konservatuvarı'nın çok zengin halk musikisi plakları var. Ve bunlar yeni bir halk musikisi yaratmak yolunda büyük bir hazinedir. Konservatuvarın meydana getirdiği ehemmiyetli bir iştir.

Modern musiki mevzuu üzerinde hem Ankara'da, hem de burada Türk kompozitörlerle tanıştım. Hepsini de yeni Türk musikisini yaratacak bir olgunluk ve azimde buldum."

17 Mayıs 1935, Cumhuriyet
Cumhuriyet Bilim Teknik 19.08.2011

İlginizi çekecek, öneririm:
Hugo Emil Alfven, "Midsommarvaka" İsveç Rapsodisi No. 1 Op. 19 Re Major